O Autorze
๐ผ๐ฎ๐๐ฃ๐ฃ๐ ๐๐ก๐ค๐ฎ๐ ๐ฝ๐๐ฃ๐ฌ๐ค – pisarka z Trynidadu. Jej debiutancka powieลฤ โKiedy byลyลmy ptakamiโ otrzymaลa nagrodฤ Bocas Prize for Caribbean Literature 2023, nagrodฤ Authorsโ Club Best First Novel Award i znalazลa siฤ na krรณtkiej liลcie do Jhalak Prize i McKitterick Prize.
Recenzja:
โ-๐๐๐ง๐๐๐ ๐ค๐ ๐ง๐ฆ๐ ๐ก๐๐๐ ๐๐ข๐ ๐๐ ๐ง ๐๐๐๐๐ฬจ๐ก๐๐ฬ, ๐งฬ๐ ๐๐ ๐ก๐๐๐ล ๐๐ง๐๐ ๐๐๐ง๐๐ ๐๐ง๐๐ ๐๐.โ โ tymi sลowami rozpoczyna siฤ ta nostalgiczna opowieลฤ o ลwiecie ลผywych i umarลych. Odmalowana w scenerii Karaibรณw historia o mลodoลci, dojrzewaniu i miลoลci ponad wszystko. Powieลฤ, ktรณra jest przenikliwa, magiczna iโฆ mocno specyficzna.
Emmanuel Darwin, zostaล wychowany przez rastafariankฤ, dlatego zawsze przestrzegaล zakazu zbliลผania siฤ do zmarลych, uczestniczenia w pogrzebach, a juลผ tym bardziej pracy na cmentarzu. Przecieลผ โ๐๐๐๐๐ฆ ๐๐๐ ๐ค๐๐๐๐๐๐, ๐๐ ๐๐๐ง๐ฆ๐๐๐๐ ๐๐ ๐ ๐๐ฬจ ๐๐ ๐๐๐๐ข ๐ง ๐๐๐๐๐ก๐๐๐ง๐.โ Jednak trudna sytuacja materialna i problemy ze znalezieniem zatrudnienia, nie dajฤ mu zbyt wielu moลผliwoลci wyboru. Darwin โ๐๐๐ ๐ค๐๐๐๐ง๐ฆ ๐ค ๐๐ข๐โ๐ฆ ๐ ๐๐๐๐๐๐ฆ. (โฆ) ๐๐๐ ๐ข๐ค๐๐งฬ๐, ๐งฬ๐ ๐ข๐๐๐๐๐ ๐๐๐ค๐๐๐๐ ๐๐๐ง๐๐ ๐ก๐๐ฬ ๐ง ๐ข๐๐๐ล๐ฆ๐๐, ๐ ๐งฬ๐ฆ๐ค๐ ๐ง ๐งฬ๐ฆ๐ค๐ฆ๐๐.โ
W Morne Marie โ starym, kilkusetletnim domu na szczycie wzgรณrza mieszka Yejide St Bernard. Tajemnicza, mลoda kobieta nie ma zbyt dobrych relacji ze swojฤ matkฤ Petronellฤ . โ๐๐, ๐๐ ๐๐ง๐ข๐๐ ๐๐ ๐๐๐ก๐๐, ๐๐๐๐๐ฆ ๐๐๐ ๐๐ฆล๐ ๐๐๐๐ ๐ก๐. ๐๐๐ ๐ค๐๐, ๐๐ง๐ฆ ๐ค ๐๐๐ ๐ ๐๐๐๐ข ๐๐๐ ๐ก ๐๐๐ ฬ๐ฬ ๐๐๐๐๐ ๐๐ ๐๐ ๐๐๐๐๐๐๐๐ฆ ๐งฬ๐๐, ๐๐๐ฆ ๐๐๐ ๐ข๐๐ง๐ข๐๐๐ ๐ ๐ฬจ ๐ก๐๐๐๐ ๐ ๐๐๐๐๐๐๐๐๐ค๐๐๐.โ
I kiedy Petronella umiera, pozostawia Yejide nieprzygotowanฤ do wypeลnienia roli, jakฤ od pokoleล realizowaลy kobiety z jej rodziny – umiejฤtnie przeprowadzaลy dusze mieszkaลcรณw miasta w zaลwiaty.
Czy tych dwoje mลodych ludzi z zupeลnie rรณลผnych ลrodowisk, z innym podejลciem do ลผycia i ลmierci, poลฤ czy niฤ porozumienia?
Czy moลผna uciec od swojego przeznaczenia, od swojej przeszลoลci i ลผyฤ naprawdฤ? ลปyฤ tak jak siฤ chce, a nie wedลug oczekiwaล? Miลoลฤ i odpowiedzialnoลฤ โ da siฤ je poลฤ czyฤ?
โ๐๐๐งฬ๐ ๐๐ ๐ก๐ฆ๐ ๐๐๐๐๐๐ ๐๐๐๐๐ ล๐๐ ฬ๐ฬ? ๐๐๐ง๐๐๐ ๐๐๐๐๐ฬ ๐๐ง๐๐๐ง๐ฆ, ๐ ๐๐ก๐ฬ๐๐ฆ๐โ ๐๐๐๐๐ฆ ๐ ๐๐ฬจ ๐๐๐ ๐๐ฆ๐ ฬ๐๐ล๐, ๐๐๐๐๐๐๐๐ค๐๐ฬ ๐ก๐๐ข๐๐๐ ๐๐๐๐ฆ๐ง๐๐, ๐๐๐ฆ ๐๐๐ ๐ง๐๐ ๐ก๐ล๐ ๐๐๐ ๐๐๐๐๐๐ ๐๐๐๐ฬ๐๐ง ๐ก๐๐ข๐๐๐ฆ๐โ ๐๐๐๐ฆ๐ง๐๐.โ
Piฤkne, urzekajฤ ce opisy w lirycznej, ocierajฤ cej siฤ o realizm magiczny powieลci, przenoszฤ czytelnika w zupeลnie inny, baลniowy ลwiat peลen bรณlu, rozterek, zagubienia i bardzo ludzkich emocji. Opowieลฤ rozgrywa siฤ niespiesznie, momentami leniwie, potฤgujฤ c w ten sposรณb przyjemne wyczekiwanie i delikatne mrowienie w karku zwiastujฤ ce coraz bardziej zaskakujฤ ce rozwiฤ zania ukryte w poetyckich sลowach. Oprรณcz powieลci obyczajowej i psychologicznej, w โKiedy byลyลmy ptakamiโ odnajdziemy rรณwnieลผ wฤ tki kryminalne.
Powieลฤ urzekajฤ ca swojฤ gลฤbiฤ , w ktรณrej ลผaลoba przetykana jest poczuciem winy, krzywdy, ale i miลoลci, ktรณra otula delikatnie, dodaje siลy i odwagi. Ksiฤ ลผka o tym, ลผe ลwiat ลผywych i umarลych nieustanie siฤ przenika. Naleลผy pozwoliฤ duszom odejลฤ z tego ลwiata – to niezwykle istotne dla nich i dla tych, ktรณrzy tu jeszcze zostajฤ .
โKiedy byลyลmy ptakamiโ moลผe byฤ odczytywana dosลownie i totalnie w przenoลni, dlatego nawet wyjฤ tkowo racjonalny czytelnik odnajdzie w niej oryginalnฤ i wciฤ gajฤ cฤ opowieลฤ o gลฤbokim ลผalu, skrywanych sekretach, godzeniu siฤ ze stratฤ i przeszลoลciฤ , oraz o nowym poczฤ tku.
Autorka pozwala czytelnikowi na swobodne spojrzenie wstecz przez ciฤ g przodkรณw i ich potomkรณw. Uwypukla siลฤ wiฤzi rodzinnych, prawd przekazywanych z pokolenia na pokolenie. W ten sposรณb umiejฤtnie odnosi siฤ do koncepcji Jana Assamanna o pamiฤci kulturowej, ktรณra jest utrwalana w rytuaลach dla utrzymania rรณwnowagi spoลecznej, ksztaลtowania i umacniania toลผsamoลci. Z drugiej strony Ayanna Lloyd Banwo pokazuje, ลผe pomimo silnych wiฤzi rodzinnych, pomimo zadaล jakie przed czลowiekiem zostaลy postawione, w istocie jest on samotny w ลwiecie dopรณki nie odnajdzie swojej bratniej duszy.
โ๐๐๐๐ก๐ ๐๐๐๐๐ฬจ๐ก๐๐ฬ, ๐งฬ๐ ๐๐๐๐๐ก๐ฬ๐๐ ๐๐ง๐๐๐ง๐ฆ ๐งฬ๐ฆ๐๐ฬจ ๐ล๐ข๐๐ ๐ ๐๐๐ง๐๐ ๐ก๐๐๐ฬจ ๐๐๐ฬจ๐๐๐ ๐๐๐๐ง๐๐๐๐งฬ๐๐๐ ๐๐ ๐ก๐๐๐, ๐๐ ๐ ๐๐ฬจ ๐ค๐๐๐ฬล ๐๐๐โ ๐๐ง๐๐๐๐.โ
Powieลฤ jest debiutem, dlatego moลผna wybaczyฤ pewne niedociฤ gniฤcia, a raczej brak konsekwencji w niektรณrych (nielicznych) fragmentach. Nie zmienia to faktu, ลผe โKiedy byลyลmy ptakamiโ to piฤkna i przesiฤ kniฤta eterycznoลciฤ proza . Ten bardzo dobry i wciฤ gajฤ cy tekst, niesie za sobฤ pewnฤ ulotnoลฤ chwil i momenty prawdziwego zaskoczenia, co moลผe nam przynieลฤ ลผycie z kaลผdym silniejszym powiewem wiatru rozpoczynajฤ cym burzฤ. Burzฤ, ktรณra zawsze wszystko zmienia.
โ๐๐ ๐ ฬ๐๐๐๐๐๐ ๐๐๐๐๐๐ ๐๐ฆ๐ฬ ๐ง๐๐๐๐๐๐ค๐๐๐ง๐๐๐ฆ๐ ๐๐๐งฬ ๐ง๐๐๐๐๐๐๐๐๐ฆ๐.โ
Moja ocena: 7,5/10
Serdecznie polecam!
Za egzemplarz ksiฤ ลผki do recenzji dziฤkujฤ Echa imprint literacki Wydawnictwo Czarna Owca
Dodaj komentarz